Doskonale wiemy, że witamina D jest niezbędna dla naszego zdrowia, wzmacnia kości, zęby, mięśnie i układ odpornościowy. Nie ma wątpliwości, że ważne jest upewnienie się, że organizm otrzymuje wystarczającą ilość witaminy D.
Ponieważ substancje w składzie witaminy D regulują gospodarkę wapniowo-fosforową, ich niedobór może przyczyniać się do rozwoju problemów z już wspomnianym układem mięśniowo-szkieletowym, prowokując rozwój osteoporozy, osteomalacji, krzywicy itd. W przeciwieństwie do większości innych witamin, organizm może samodzielnie wytwarzać witaminę D3, pod warunkiem, że skóra zostanie wystawiona na światło słoneczne i otrzyma go w odpowiedniej dawce. Położenie geograficzne Polski nie zawsze pozwala na produkcję odpowiedniej ilości witaminy D poprzez ekspozycję na promienie ultrafioletowe, a suplementacja niestety wciąż nie jest wystarczająco popularna.
Zbadano, że około 80% Polaków ma niedobory witaminy D lub nie suplementuje jej w wystarczającej ilości[1].
Co więcej, w listopadzie 2020 roku Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji, ogłaszając swoje zalecenia co do farmakoterapii COVID-19, zaleciła rutynowe podawanie witaminy D lekko chorym w dawce 1000 IU, a tym, u których przebieg choroby jest umiarkowany i ciężki, nawet w wyższej[2].
Ergokalcyferol (D2) czy cholekalcyferol (D3) – która forma witaminy D jest skuteczniejsza?
Podstawowe znaczenie mają dwie formy witaminy D, różniące się budową łańcucha bocznego:
- Witamina D2 (ergokalcyferol) - tzw. „wegańska witamina D” o pochodzeniu roślinnym (spotykana między innymi w drożdżach i warzywach);
- Witamina D3 (cholekalcyferol) – pochodzenia zwierzęcego (wśród produktów spożywczych jej najbogatsze źródło stanowią tran, ryby, ser żółty, jajka, masło). Obie te witaminy ulegają przekształceniu w organizmie ludzkim do aktywnych metabolicznie form witaminy D, zwanych kalcytriolem i kalcydiolem[3].
Badania wskazują, że cholekalcyferol podnosi poziom witaminy D we krwi o 87% lepiej niż ergokalcyferol. Oznacza to, że przyjmując taką samą ilość ergokalcyferolu i cholekalcyferolu, w drugim przypadku uzyskasz lepszy wynik.
Cholekalcyferol, czyli witamina D3, najczęściej jest produkowana z tłuszczu ryb albo z lanoliny, czyli tłuszczu pozyskiwanego przy strzyżeniu owiec, dlatego jeszcze do niedawna weganie, chcący suplementować witaminę D, byli zdani jedynie na suplementy z witaminą D2. Pozyskują ją np. z pieczarek uprawianych w promieniach światła UV. Pod wpływem światła słonecznego w pieczarkach dochodzi do przekształcenia ergosterolu w ergokalcyferol.
Na szczęście naukowcy odkryli źródła roślinnej witaminy D3!
Jak się okazuje, popularne w kuchni japońskiej grzyby shiitake (czyli twardnik japoński) oraz porosty leśne i islandzkie (występujące w ekstremalnych środowiskach i mające zdolność kumulowania dużych ilości składników odżywczych) są również źródłem cholekalcyferolu.
Opatentowana została również metoda syntezy witaminy D3 ze steroli pozyskiwanych z mikroalg. Badania wykazały, że witamina D3 z alg morskich jest tak samo skuteczna jak jej odpowiednik odzwierzęcy.
Na szczęście naukowcy odkryli źródła roślinnej witaminy D3!
Tak więc osoby na diecie wegańskiej, które nie spożywają żadnych produktów pochodzenia zwierzęcego, nie muszą rezygnować z przyjmowania cholekalcyferolu.
Cholekalcyferol z alg jest również niemodyfikowany genetycznie, produkowany w sposób zrównoważony i jest zarejestrowany w Vegan Society i Vegetarian Society.
Dlaczego warto rozważyć suplementację witaminy D3 właśnie z roślinnych źródeł, nawet nie będąc na diecie wegańskiej?
- Warto pamiętać, że gdy mówimy o witaminie D3, wytwarzanej z oleju z wątroby dorsza, nie jest ona w 100% zdrowa, ponieważ tłuste ryby hodowane są w warunkach silnie zanieczyszczonych, więc zawierają również metale ciężkie, takie jak rtęć, kadm, ołów, cynk, miedź, które są szkodliwe dla zdrowia, a także dioksyny.
- Jeśli chodzi o produkcję tej witaminy z lanoliny, proces jej tworzenia również nie jest zbyt ekologiczny.
Hodowla zwierząt przyczynia się do emisji gazów cieplarnianych. Układy trawienne wszystkich przeżuwaczy w sumie odpowiadają za około jedną czwartą całkowitych emisji związanych z ich hodowlą. Dopiero gdy weźmiemy pod uwagę „długi cień hodowli zwierząt”, obejmujący wylesianie, nawożenie, stosowanie maszyn rolniczych i produkcję pasz, uzyskamy źródło emisji porównywalne z transportem, stanowiące 18% całkowitej antropogenicznej emisji gazów cieplarnianych[4].
Z drugiej strony, na przykład, algi morskie są hodowane przy minimalnym wpływie na środowisko. Warto zauważyć, że nie stosuje się żadnych pestycydów podczas ich uprawy, ponieważ glony rosną w kontrolowanych warunkach i nie są wymagane żadne rozpuszczalniki. Jest to bardzo niskoenergetyczny proces i można go łatwo skalować, ponieważ glony rosną bardzo szybko. Co więcej, „odpadowe” glony mogą być ponownie wykorzystane w następnej rundzie wzrostu, przyczyniając się do wydajności procesu.
Wybierając więc witaminę D3 ze źródeł roślinnych, dbasz nie tylko o swoje zdrowie, ale także o dobro naszej planety. :)
Wybierż swoją dawkę roślinnej D3
[1] A. Rusińska i inni, Zasady suplementacji i leczenia witaminą D, Postępy Neonatologii 2018; 24(2).
[2] Farmakoterapia COVID-19 - Aktualizacja: https://www.aotm.gov.pl/media/2020/12/Farmakoterapia-COVID-19-Aktualizacja-wersja-2.0-27-listopada-2020-r._new_aktualna.pdf
[3] Kalcydiol (25-OH D) powstaje w skórze pod wpływem promieniowania UV, a tylko w niewielkim odsetku dostarczany jest wraz z pożywieniem. W wątrobie przekształcana jest do postaci 25-OH D; a w kolejnym etapie do postaci biologicznie aktywnej: 1,25 (OH)2 D3, czyli kalcytriolu.
[4] Mit: krowy emitują więcej gazów cieplarnianych niż transport, https://naukaoklimacie.pl/fakty-i-mity/mit-krowy-emituja-wiecej-gazow-cieplarnianych-niz-transport-117/
