Znasz to uczucie, kiedy nagle pojawia się w Twojej głowie natrętna myśl o zjedzeniu czegoś niezdrowego? Czegoś, czego nie jesz zazwyczaj lub co wyeliminowałeś z powodów zdrowotnych, dietetycznych? Kiedy nagle nie potrafisz myśleć o niczym innym, niż o chipsach lub frytkach lub pizzy na grubym cieście lub ogromnym deserze czekoladowym lub lodach lub… Tak, nie jesteś sam. Każdy z nas tak ma i nie ma w tym nic dziwnego czy nadzwyczajnego.
Organizm codziennie, przez całą dobę z nami „rozmawia”. Zachcianki kulinarne mogą być spowodowane bardzo długim czasem trzymania ścisłej diety, albo też może to być sygnał, że organizm domaga się jakiegoś konkretnego składnika odżywczego. Czy to oznacza, że trzeba ulec pokusie i rzucić się na ogromną drożdżówkę, bo skoro organizm tak chce, to znaczy, że tak trzeba? No nie, niestety, ale to tak nie działa. Sztuką jest nie podążać ślepo za naszym apetytem, ale nauczyć się mądrze go słuchać.
Zastanawiasz się właśnie, dlaczego zatem nasz mózg nie prosi nas o zdrowy produkt, tylko o ten „śmieciowy”? Dzieje się tak dlatego, że wystarczy, że raz „pokazaliśmy” mózgowi dany produkt, a on zacznie się go domagać, kiedy tylko w organizmie czegoś zabraknie, a dany składnik w przyjemny sposób może znaleźć w tymże produkcie. Przyjemność - to słowo klucz. Niezdrowa żywność jest właśnie tak skomponowana, aby po jej zjedzeniu, do organizmu szybko uwolniły się endorfiny, tzw. hormony szczęścia. Ponadto „śmieciowe” jedzenie równie szybko podnosi poziom cukru we krwi, który natychmiast daje uczucie sytości i zaspokojenia.
Jak zatem interpretować sygnały, które wysyła nasz organizm, w sposób zdrowy i rozważny? Pod lupę weźmy zachciankę na czekoladę. Jeśli ochota na nią nie mija, to może być oznaką, że brakuje nam magnezu. Niedobory tego pierwiastka objawiają się skurczami mięśni, drganiem powiek, sennością. Nie musisz od razu biec do sklepu po tabliczkę czekolady, możesz spokojnie sięgnąć po któryś ze zdrowszych zamienników, bogatych w magnez:
- Pestki dyni
- Natka pietruszki
- Migdały oraz inne orzechy
- Soja
- Kasza gryczana
- Fasola biała
- Banany
Chęć na czekoladę, to nie tylko możliwość niedoboru magnezu. To również może być oznaką braku dostatecznej ilości żelaza i potasu. Gdzie zatem możemy znaleźć żelazo? Oto lista:
- Ziemniaki
- Korzeń pietruszki
- Szpinak
- Morele
- Nasiona słonecznika
Potas natomiast warto uzupełnić z:
- Suszonych owoców
- Awokado
- Pomidorów
- Selera
- Kiwi
Zostańmy chwilę dłużej przy słodyczach. Jeśli nie tylko czekolada chodzi po Twojej głowie, a sen z powiek spędza wizja wielkiego tortu śmietankowego lub mega paka ukochanych kolorowych draży, to może oznaczać, że organizm domaga się chromu, węgla, fosforu, tryptofanu lub siarki. Chrom pomaga nam regulować poziom cukru we krwi, a węgiel – jest właśnie jedną ze składowych cukru. Fosfor przyczynia się do produkcji energii, siarka odpowiada za usuwanie toksyn, a tajemniczo brzmiący tryptofan reguluje poziom serotoniny.
Chrom znajdziesz w :
- Brokułach
- Winogronach
- Fasoli
Węgiel i fosfor w:
- Świeżych owocach
- Orzechach
- Roślinach strączkowych
A siarkę i tryptofan uzupełnisz z:
- Żurawiny
- Chrzanu
- Kapusty
- Ziemniaków
- Szpinaku
Natomiast jeśli chodzi za Tobą coś, co zawiera w sobie dużo tłuszczu, warto się zastanowić, czy mamy dietę dobrze zbilansowaną pod względem tłuszczy właśnie. Jeśli tak, to chęć na tłuste, oleiste pokarmy, może mieć związek z niedoborem wapnia. Znajdziesz go w:
- Orzechach
- Awokado
- Oliwie z oliwek
- Oleju kokosowym
- Oleju lnianym
- Oleju konopnym
- Maśle klarowanym
Częstym tematem tabu wśród wegan jest przyznanie się, że organizm zgłasza potrzebę na produkty zwierzęce. Jeśli nagle masz chęć na ryby, to sprawdź koniecznie poziom hormonów tarczycy. Ryby zawierają sporo jodu, a chora tarczyca będzie chciała szybko uzupełnić niedobory tego pierwiastka. Natomiast jeśli nagle zaczniesz myśleć o mięsie, to warto zastanowić się nad poziomem żelaza oraz o suplementacji witaminami z grupy B, a zwłaszcza B12. Spróbuj w tej sytuacji uzupełnić dietę w tę witaminę oraz w:
- Brokuły
- Warzywa strączkowe
- Orzechy
A co w sytuacji, kiedy masz stałą ochotę zajadać się węglowodanami rafinowanymi – czyli najchętniej na każdy posiłek byś pochłaniał makaron, chleb czy pierogi? Warto w tej sytuacji rozważyć wzbogacenie diety w produkty, wspierające wytwarzanie argininy, która odpowiada w naszym ustroju za poziom tlenku azotu. Tlenek azotu przyczynia się do regulacji ciśnienia krwi, przeciwdziała tworzeniu się zakrzepów, wspiera funkcje immunologiczne organizmu. Źródła żywności bogatej w argininę:
- Orzechy
- Ryż
- Płatki owsiane
- Żywność bogata w białko
Nagła ochota na chipsy? Paluszki? A może krakersy, solone orzeszki ziemne? To może być nic innego, niż niedobór sodu, wapnia, krzemu lub chlorków. Czasem będąc na diecie redukcyjnej, niemal histerycznie unikamy solenia potraw. Wtedy też organizm może zacząć się dopominać sodu. Problem powinien ustąpić po włączeniu do posiłków:
- Orzechów
- Nasion
- Kiszonej kapusty
- Zielonych oliwek
- Soli (morskiej lub himalajskiej)
Przyjrzyjmy się jeszcze chęci na ostre i kwaśne. Jeśli wręcz opętańczo od jakiegoś czasu kochasz wszelkie egzotyczne potrawy, które zawierają sporo ostrych przypraw, możesz cierpieć na niedobory cynku. Wyrównasz go wzbogacając swoją dietę w:
- Rośliny strączkowe
- Pestki dyni
Natomiast jeśli od niedawna Twój ulubiony smak to kwaśny, możliwe jest, że w Twoim organizmie brakuje witaminy C. Znajdziesz ją w:
- Kapuście kiszonej
- Cytrusach
Ludzie miewają też kulinarne zachcianki na naprawdę przedziwne rzeczy. Apetyt na produkty, które powszechnie uważamy za niejadalne, jest najczęściej objawem jakiejś nieprawidłowości w organizmie. Jeśli kiedykolwiek zaczniesz odczuwać ochotę na zjedzenie ziemi, kamyków, żwiru, surowej mąki, surowych ziemniaków, koniecznie poinformuj o tym lekarza. Z reguły ochota na takie produkty, to niedobory pierwiastków, m. in. żelaza i cynku. Nie lekceważ takich objawów, tego typu zaburzenia mogą stać się przyczyną chociażby zatrucia ołowiem lub rtęcią, infekcji pasożytniczej, uszkodzenia ścianek przewodu pokarmowego etc.
Dlatego też w przypadku zaobserwowania nietypowych zachcianek żywieniowych, zwłaszcza natrętnie powracających, pomimo zadbania o zbilansowaną dietę, należałoby wykonać diagnostykę pod opieką lekarza lub dietetyka. Nie wstydź się omawiać ze specjalistą swoje objawy i obserwacje, organizmu należy słuchać, ale umiejętnie i z rozwagą.
