Alergia sezonowa i krzyżowa. Przyczyny, objawy i leczenie.

Wraz z nastaniem wiosny wiele osób zaczyna skarżyć się na łzawienie oczu, katar, uporczywe kichanie lub pojawianie się nieestetycznych zmian na skórze. Czy Ty też zostajesz wtedy w domu, próbując zwalczyć objawy alergii, zamiast cieszyć się piękną pogodą i budzącą się do życia przyrodą? Jeśli tak, to dowiedz się, co możesz zrobić, aby złagodzić uporczywe symptomy uczulenia.

Liczba osób cierpiących na alergię regularnie rośnie, podobnie jak ilość alergenów, do których obecnie zaliczamy aż kilkadziesiąt tysięcy substancji. Na objawy uczulenia narzeka już co drugi Polak. Jeżeli sądzisz, że alergia Cię nie dotyczy, mamy złą wiadomość - zdaniem naukowców niemal każdy człowiek doświadcza w ciągu całego życia co najmniej jednej reakcji alergicznej. Do nasilenia nieprzyjemnych objawów oraz powstania reakcji krzyżowych dochodzi zwykle wiosną i latem, a więc w okresie wzmożonego pylenia roślin. Zobacz, co wpływa na pojawienie się symptomów będących zmorą każdego alergika.

Najczęstsze przyczyny sezonowej alergii

Alergia sezonowa pojawia się w odpowiedzi na kontakt organizmu z czynnikiem występującym w określonym czasie, który wyzwala u niektórych ludzi nieprawidłową reakcję układu odpornościowego. Alergenem są na przykład pyłki traw, które choć zupełnie niegroźne, mogą zostać zakwalifikowane przez Twój układ immunologiczny jako wrogie elementy atakujące organizm. W naszej szerokości geograficznej do pojawienia się alergii sezonowej prowadzi najczęściej nasilenie pylenia:

• brzozy, które trwa od marca do maja;
• olchy (w okresie od lutego do kwietnia);
• pokrzywy (maj-wrzesień);
• bylicy (lipiec-wrzesień);
• żyta (maj-czerwiec).
  
  

Niektóre osoby są bardziej podatne na uczulenia od innych. Z czego to wynika? Alergia jest chorobą cywilizacyjną, która występuje częściej u mieszkańców dużych i zanieczyszczonych miast. Jej pojawieniu się sprzyja osłabienie systemu immunologicznego, do którego dochodzi na przykład w wyniku oddychania powietrzem wypełnionym spalinami, smogiem lub szkodliwymi dla zdrowia pyłami.

Rodzaje alergenów. Czy wszystkie są tak samo niebezpieczne?

Istnieją różne typy czynników wywołujących alergię - mogą one występować sezonowo lub przez cały rok. Ze względu na sposób oddziaływania dzielimy je na 3 grupy:

1. wziewne – wnikają do organizmu za pośrednictwem układu oddechowego. Zaliczamy do nich np. roztocza, sierść zwierząt oraz pyłki.
2. pokarmowe – przyjmujemy je wraz ze spożywanymi pokarmami. Uczulenia pokarmowe to częste następstwa negatywnej reakcji organizmu na ryby i owoce morza, pszenicę, truskawki, soję oraz białko mleka krowiego. Najsilniejszymi alergenami są orzechy, których zjedzenie może w niektórych przypadkach doprowadzić do groźnego w skutkach wstrząsu anafilaktycznego.
3. kontaktowe – wywołują reakcję alergiczną w wyniku zetknięcia się alergenu ze skórą. Mogą to być substancje obecne w kosmetykach, produktach chemii gospodarczej oraz metalach – np. niklu.
   
   

Co to jest alergia krzyżowa – tabele alergenów i reakcji krzyżowych

Czasami pojawienie się reakcji alergicznej jest odpowiedzią organizmu na inny czynnik niż ten, na który zwykle wykazujesz nadwrażliwość. Możesz na przykład poczuć się źle po zjedzeniu kiwi, na które wcale nie jesteś uczulony. Dzieje się tak w wyniku tzw. reakcji krzyżowej, a więc jednoczesnego zetknięcia się organizmu z różnymi alergenami o podobnej strukturze biochemicznej.

Aby zminimalizować ryzyko jej zaistnienia, unikaj produktów wchodzących w reakcje z alergenami, które wywołują u Ciebie uczulenie. Sprawdź, które połączenia składników najczęściej uczulają osoby żyjące w naszej szerokości geograficznej.

Najczęstsze przykłady reakcji krzyżowych:

brzoza	owoce: kiwi, owoce pestkowe, banan, mango, pomarańcza, orzechy warzywa: marchew, seler, soja przyprawy: curry, papryka, pieprz, kolendra inne: buk, dąb, olcha, leszczyna
bylica	owoce: kiwi, mango, owoce pestkowe warzywa: marchew, seler, papryka przyprawy: kminek, pieprz, koper, anyż, curry inne: rumianek, słonecznik, lateks
marchew	owoce: melon, mango warzywa: seler, ogórek inne: brzoza, bylica
seler	owoce: melon, mango warzywa: marchew, ogórek, papryka przyprawy: pieprz, kminek, kolendra, curry inne: brzoza, trawy
pomidor	owoce: orzech ziemny inne: brzoza, trawy, lateks
orzechy (rosnące na drzewach)	owoce: kiwi inne: sezam, mak, brzoza, leszczyna, bylica

Źródło: Tabela opracowana na podstawie artykułu Anny Grzegorczyk, „Alergeny w żywności”, http://www.aptekarzpolski.pl/2010/08/08-2010-alergeny-w-zywnosci/ [dostęp: 1.04.2020 r.]

Jak sprawdzić czy i na co mam alergię?

Jeżeli zastanawiasz się nad tym, czy nie doskwiera Ci uczulenie, Twoją czujność powinno wzbudzić wystąpienie takich objawów jak:

• łzawienie oczu,
• zaczerwienienie spojówek,
• duszności,
• katar sienny (może mu towarzyszyć częste kichanie),
• drapanie w gardle,
• kaszel,
• zmiany skórne,
• bóle brzucha,
• nudności,
• biegunki.

---

Jeśli odczuwasz któryś z tych symptomów, zwróć uwagę na to, czy pojawia się on regularnie, czy tylko w określonym okresie – np. późnym latem. Obserwuj jego intensywność i spróbuj znaleźć odpowiedź na pytanie, czy dolegliwości nasilają się w zależności od Twojego jadłospisu lub warunków pogodowych (przykładowo: alergia na zarodniki grzybów może się wzmagać, gdy za oknem panuje deszczowa i mglista aura). Twoje spostrzeżenia pomogą później lekarzowi w postawieniu prawidłowej diagnozy.

---

Jak wygląda diagnozowanie alergii?

Kluczem do wyboru metody rozpoznania schorzenia jest wywiad lekarski, podczas którego medyk zbierze najważniejsze informacje na temat rodzaju i specyfiki występowania objawów, a także pojawiania się alergii w Twojej rodzinie. Po przeprowadzeniu rozmowy lekarz skieruje Cię na testy skórne lub badania krwi w celu wykrycia wysokości IgE (jej ponadnormatywny poziom potwierdzi obecność alergii). W przypadku podejrzenia alergii pokarmowej może natomiast zalecić Ci zastosowanie diety eliminacyjnej. Polega ona na stopniowym usuwaniu z jadłospisu określonych grup pokarmowych. Jeżeli po wyeliminowaniu którejś z nich Twoje objawy ustaną, to znaczy, że udało Ci się wykluczyć z menu produkty zawierające alergeny.

Jak poradzić sobie z alergią sezonową? Praktyczne porady

Istnieje kilka prostych sposobów na polepszenie samopoczucia w trakcie trwania alergii sezonowej. Poznaj 3 sprawdzone metody, które pozwolą Ci cieszyć się życiem nawet podczas największego stężenia alergenów:

1. obserwuj kalendarz pyleń i komunikaty dla alergików. Dzięki temu nie zapomnisz o wzięciu leków łagodzących objawy uczulenia i unikniesz spacerów w czasie najsilniejszej ekspozycji na pyłki. Jeżeli odczuwasz bardzo silne symptomy alergii sezonowej, wyjedź nad morze lub w góry w okresie najsilniejszego pylenia w Twoim miejscu zamieszkania.
2. odżywiaj się zdrowo. Unikaj przetworzonej żywności zawierającej sztuczne konserwanty oraz produktów, które mogą u Ciebie wywołać alergię krzyżową. Pamiętaj też o dodawaniu do sałatek oleju z czarnuszki, którego regularne stosowanie pozwoli CI zmniejszyć objawy uczulenia na pyłki.
3. usuwaj alergeny ze swojego otoczenia. W okresie najsilniejszego pylenia często przemywaj twarz wodą i codziennie myj włosy. Zredukuj też liczbę tkanin w swoim otoczeniu, ponieważ grube zasłony i dywany często zamieniają się w skupiska alergenów. Zainwestuj również w zakup domowego oczyszczacza powietrza rekomendowanego dla alergików.
   
   

Alergia – suplementy diety, które wzmocnią Twój organizm

Dieta złożona ze zróżnicowanych posiłków, bogatych w minerały, witaminy oraz cenne składniki odżywcze to podstawa zdrowego trybu życia. Znaczenie pełnowartościowego jadłospisu jest jeszcze większe w przypadku alergików.

Prawidłowe zbilansowanie diety nie jest jednak rzeczą łatwą, dlatego czasami warto włączyć do niej suplementy, które pomagają w walce z alergią. Zanim to zrobisz, upewnij się, że wybierasz preparaty niezawierające sztucznych konserwantów, barwników oraz innych substancji, które zamiast pomóc, mogą zaostrzyć przebieg uczulenia.

 

Zobacz, które suplementy pozwolą Ci zmniejszyć objawy alergii:

• spirulina – dzięki zawartości witamin, minerałów i enzymów oksydacyjnych łagodzi objawy uczulenia, m.in. poprzez wspieranie rozwoju dobrej flory bakteryjnej w jelitach. Stanowi bogate źródło cennego dla alergików żelaza – zawiera go więcej niż mięso. Wykazuje też działanie przeciwzapalne, odtruwa organizm oraz wzmacnia układ odpornościowy. Gdy wzbogacisz swoją dietę o niebiesko-zielone algi, które są zbudowane w 70% z odżywczych białek, zyskasz także lepszą pamięć oraz koncentrację;

• kwas tłuszczowy DHA – jego substancją aktywną jest olej z mikroalg, zawierający cenne dla Twojego organizmu nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3. Jego spożywanie zaleca się głównie dzieciom, ponieważ oprócz zwalczania objawów alergii, wspiera także rozwój intelektualny;

• witaminy C i D – każda z nich odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego. Witamina C dodatkowo zwiększa przyswajanie żelaza niezbędnego w diecie alergika.

• selen i cynk – odpowiadają za wzrost liczby przeciwciał oraz ochronę komórek układu odpornościowego.
  
  

Można także sięgnąć po gotowe rozwiązania. Na przykład tabletki Allergforte od brytyjskiego producenta HealthAid zawierają m.in. kwercetynę, witaminy E i C, selen, ekstrakty z kurkumy indyjskiej i kory sosny nadmorskiej, które zapewniają optymalne wsparcie odpornościowe osobom cierpiącym na alergie sezonowe.

 

Wybierz coś dla siebie

Bibliografia:

1. 
   Barbara Majkowska-Wojciechowska, „Pyłek roślin i alergeny sezonowe w Polsce” [w:] Alergia. Astma. Immunologia, 2016, 21 (1), str. 5-15
2. Edyta Jura-Szołtys, Barbara Rogala, „Immunoterapia w alergiach sezonowych” [w:] Alergia. Astma. Immunologia, 2016, 21 (1), str. 44-48
3. Aneta Krogulska, „Znaczenie alergenów pokarmowych u dzieci i dorosłych z alergią wziewną” [w:] Alergia. Astma. Immunologia, 2016, 21 (1), str. 16-27
4. „Alergologia i immunologia współczesna. Problemy alergologii stosowanej i immunologii”, red. Karina Jahnz-Różyk, Katowice 2017
5. Informacje dotyczące pomiarów stężeniu pyłku udostępnione przez Ośrodek Badania Alergenów Środowiskowych sp. z o.o., www.alergen.info.pl [dostęp: 2.04.2020 r.]
6. „Czym jest alergia?”, https://alergia.pta.med.pl/alergia/czym-jest-alergia/ [dostęp: 2.04.2020 r.]